Do czego służy i jak działa młotowiertarka - jak wybrać najlepszą młotowiertarkę?

W domowym warsztacie i podczas majsterkowania potrzebujemy różnych elektronarzędzi. Obok takich klasyków jak wiertarka czy wkrętarka warto pomyśleć o młotowiertarce. Młotowiertarka jest narzędziem bardzo wszechstronnym – głównie służy do wiercenia w twardych powierzchniach i pozwala znacząco skrócić czas pracy.

Do czego służy młotowiertarka?

Młotowiertarka to inaczej młot obrotowo-udarowy, co najlepiej odzwierciedla to, jak pracuje. Podobnie jak wiertarka służy do wiercenia, jest jednak bardziej wszechstronna. Dzięki niej możemy pracować w trzech trybach: wiercenie bez udaru, wiercenie z udarem oraz kucie. Gdy wiertarka wykonuje lżejsze uderzenia, przez co sprawdza się zwłaszcza przy wierceniu precyzyjnych otworów w ścianach, tak młotowiertarki działają z większą siłą, przez co są mniej precyzyjne, ale za to znakomicie radzą sobie z twardymi powierzchniami.

Najogólniej rzecz ujmując, młotowiertarki to cięższy sprzęt przeznaczony do wiercenia otworów o dużej średnicy w bardzo twardych materiałach jak beton, kamień, cegła i marmur. Możemy jej też użyć do delikatniejszych materiałów jak drewno czy metal, z tym że powinniśmy wybrać tu opcję wiercenia bez udaru, jednak wciąż to będzie mniej precyzyjne niż przy typowej wiertarce. Przy pomocy młotowiertarki możemy również skuwać stare okładziny ścienne, posadzki, a także wykuwać otwory w ścianach i stropach.

Do czego możemy użyć młotowiertarki:

• wiercenie z wyłączonym udarem – polecane do delikatnych materiałów jak drewno i metal,
• wiercenie z włączonym udarem pneumatycznym – stosowane przy twardych materiałach budowlanych jak beton, cegła i kamień,
• skuwanie z włączonym udarem bez obrotów – obracanie długa lub wiertła powinno być wyłączone, aby móc wykuwać otwory i bruzdy w ścianach czy też je wyburzać.

Zakres prac młotowiertarki zależy w dużej mierze od zastosowanego uchwytu na osprzęt i energii pojedynczego udaru. Tak na przykład młotowiertarka bezszczotkowa SDS+ 18V o masie 2,9 kg z akumulatorem mają energię pojedynczego udaru 2,5 J, częstotliwości 5000 ud/min i prędkości 1400 obr/min oraz uchwyt SDS+, dlatego też wykorzystuje się ją głównie do wiercenia otworów. Z powodzeniem wykonamy otwory w betonie, skujemy bruzdy, tynki, a nawet przeprowadzimy lżejsze prace wyburzeniowe jak zburzenie ścian działowych.

Jak działa młotowiertarka?

Młotowiertarki spośród typowego sprzętu do remontu i majsterkowania wyróżniają się mechanizmem pneumatycznego wspomagania. Dzięki temu uzyskuje się większy nacisk wiertła na obrabianą powierzchnię, a to z kolei zmniejsza nasz wysiłek fizyczny – odpada konieczność ciągłego dociskania narzędzia do powierzchni, jak to jest w przypadku wiertarek udarowych. 

Największy wpływ na możliwości i wydajność młotowiertarki ma energia pojedynczego udaru. Mierzy się ja albo na pobijaku (element uderzający w wiertło od tyłu) lub na końcu wiertła. Większość młotowiertarek jest wyposażona w uchwyt na osprzęt typu SDS. W trybie z pracy z udarem silnik młotowiertarki obraca zamocowane w uchwycie wiertło i jednocześnie napędza mechanizm udaru pneumatycznego. Przy pracy bez włączonego udaru uchwyt SDS jest zastępowany uchwytem umożliwiającym mocowanie wierteł z chwytem walcowym lub stosuje się adapter.

Przeczytaj również: Co to jest SDS w wiertarce i jak wybrać najlepszą wiertarkę SDS?

Działanie młotowiertarki jest proste do zrozumienia. Ogólnie wyposażona jest w dwie tarcze z grzbietami, które przypominają szczęki uchwytu wiertarskiego. Kiedy tarcze przesuwają się obok innych, to grzbiety wiertarki zaczynają się podnosić i opadać (ruch tam i z powrotem). To sprawia, że młotowiertarki można używać jako wiertarki, musimy jednak pamiętać, aby jej tak nie dociskać do powierzchni. Ponadto kucie obciąża młotowiertarkę, dlatego czas wykonywania czynności nie powinien być dłuższy niż 30% w stosunku do wiercenia. 

Jak wybrać młotowiertarkę do domowego majsterkowania?

Jak już wspomnieliśmy, w przypadku młotowiertarek ich najważniejszym parametrem jest energia udaru pneumatycznego mierzona w dżulach [J]. Na podstawie tej wartości jesteśmy w stanie oszacować, do jakich prac nada się dana młotowiertarka i czy sprawdzi się w domowym majsterkowaniu.

Wyróżnia się trzy główne kategorie młotowiertarek:

• energia udaru do 5 J – użytek amatorski,
• energia udaru od 5 do 10 J – trudne prace, w tym skuwanie betonu,
• energia udaru ponad 10 J – młoty obrotowo-udarowe do trudnych prac jak kruszenie i wyburzanie najtwardszych materiałów.

Zwróćmy uwagę również na moment obrotowy podawany w niutonometrach (Nm), ponieważ im wyższa wartość, tym większa efektywność młotowiertarki i lżejsza praca dla majsterkowicza. Ważna jest również moc młotowiertarki, która wpływa na czas ciągłej pracy narzędzia oraz jej zastosowanie. Do lekkich prac typu remont lub amatorskie majsterkowanie wystarczą młotowiertarki o mocy do około 1000W. Upewnijmy się również co do możliwości kucia, ponieważ każda młotowiertarka służy do wiercenia, ale już nie każdą można wykuwać otwory – konieczna jest funkcja udaru bez obrotów.

Ważnym parametrem jest również zasilanie. Tutaj dobrze wypadają młotowiertarki akumulatorowe, które mają te zalety, że w ich przypadku nie ma ograniczenia zasięgu pracy, ponadto lepiej się nimi kieruje czy przenosi z miejsca na miejsca. Zwykle zasilanie akumulatorowe znajdziemy w narzędziach o mniejszej mocy, np. z energią udaru do 2 J, jednak wciąż są to wydajne narzędzia, które mogą się przydać w domowych pracach.

Przykładowo młotowiertarka udarowa 18V SDS+ ma energię udaru 1,3 J, która zapewnia łatwe wiercenie nawet w twardych materiałach, takich jak beton i kamień. Wyposażona jest w uchwyt SDS+ do szybkiego wiercenia i łatwej wymiany wierteł oraz cztery tryby pracy: funkcja dłutowania (idealna do usuwania płytek), wiercenia z udarem lub bez udaru oraz dopasowania dłuta. Dodatkowo wyposażona jest w diodę LED, dzięki czemu stale oświetla miejsce pracy i poprawia precyzyjność.

Osprzęt do młotowiertarki

Wiercenie i kucie przy pomocy młotowiertarki jest możliwe dzięki odpowiednim wiertłom – tu wykorzystuje się wiertła typu SDS, a do najbardziej popularnych należą wiertła typu SDS+ o średnicy maksymalnie 18 mm, które stabilnie możemy umocować w uchwycie dzięki specyficznym żłobieniom na trzpieniu. Oprócz tego możemy stosować dłuta i szpicaki, którymi wykuwa się otwory i rozkrusza materiały. 

Do młotowiertarki potrzebujemy:

• wiertła SDS+ i SDS-max – to osobna grupa wierteł stosowana typowo do młotowiertarek i młotów,
• adaptery – umożliwiają precyzyjne przymocowanie wiertła i koronki wiertniczej do elektronarzędzia (w przypadku braku uchwytu SDS),
• dłuta i szpicaki – niezbędne przy bardziej wymagających pracach i do obróbek.

Podstawowe akcesoria do młotowiertarek to nie wszystko – należy zadbać również o bezpieczeństwo pracy. Tutaj warto wyposażyć się w rękawice ochronne, a także gogle. Pamiętajmy, że okulary lub gogle ochronne nie powinny ograniczać pola widzenia. Dla jeszcze większego komfortu i czystości pracy możemy zakupić osobno odsysacz pyłu do młotowiertarki, który działa jak miniodkurzacz i zapewnia prawie bezpyłowe wiercenie; do tego może być stosowany zarówno przez osoby prawo-, jak i leworęczne. Warto dodać, że młotowiertarki sprzedawane są z dodatkowym uchwytem i ogranicznikiem głębokości wiercenia. 

Reasumując, wybór odpowiedniej młotowiertarki nie jest sprawą skomplikowaną. Dzięki takim podstawowym parametrom jak energia udaru i moc młotowiertarki łatwo określimy, czy dane elektronarzędzie sprawdzi się w pracach domowych.