Aby żywopłot w ogrodzie czy na działce pięknie się prezentował i przyciągał wzrok, trzeba go systematycznie pielęgnować – jak każdą żywą roślinę. Warto o niego dbać, wykorzystując do tego specjalistyczne narzędzia, których na rynku dziś nie brakuje: specjalne nożyce, sekatory i piły. Co warto wiedzieć o tych narzędziach i jak przycinać nimi żywopłot?
Zasady pielęgnacji żywopłotu
Aby żywopłot rósł zdrowo i cieszył nasze oczy, powinniśmy stosować się do konkretnych zasad pielęgnacyjnych. Najważniejszą z nich jest regularne podcinanie, bo pozwala ono osiągnąć odpowiednie zagęszczenie i formę rośliny. Pojawia się jednak pytanie: regularnie, ale jak często? Przyjmuje się, że wystarczy to robić raz na początku każdego sezonu, choć zależy to od gatunku i rozrostu krzewu – czasami przyda się również drugie przycięcie na koniec sezonu letniego. Trzeba jednak tego pilnować – jeśli w danym sezonie przynajmniej raz nie przytniemy żywopłotu, to możemy zniweczyć całą naszą wcześniejszą pracę nad jego formą.
Najlepsze miesiące na przycinanie żywopłotu to marzec i kwiecień, aczkolwiek pierwsze cięcie roślin zasadzonych jesienią można wykonać już wczesną wiosną, po ustaniu mrozów. Należy wtedy przyciąć krzew na wysokość ok. 20–30 cm. Dzięki temu rosnący żywopłot mocno zagęści się u podstaw, przy glebie – a to wpłynie także na jego późniejszy wygląd, pozbawiony prześwitów. W kolejnych latach należy przycinać od kilku do kilkunastu centymetrów, choć są gatunki rosnące szybciej niż pozostałe i wymagające przycięcia nawet o 30 cm.
Technika cięcia żywopłotu
Sposób przycinania żywopłotu jest taki sam dla każdego gatunku i jest on bardzo prosty. Na tyle prosty, że możemy zrobić to sami, bez pomocy ogrodnika. Będziemy potrzebowali jedynie odpowiednich narzędzi.
Cięcie żywopłotu zaczynamy zawsze od jego boków. Warto wyznaczyć sobie prostą linię cięcia, na przykład za pomocą zwykłego sznurka konopnego lub białego sznura (będzie lepiej widoczny). Należy poprowadzić nim dwie równoległe linie; jedną przy górnej krawędzi krzewu i drugą w jego połowie. Boki przycinamy za pomocą nożyc elektrycznych, tnąc w kierunku z góry na dół i następnie z dołu do góry (należy przestrzegać tej kolejności – pozwala ona na przycięcie wystających pędów).
Po przycięciu boków żywopłotu zabieramy się za jego grzbiet. Przed rozpoczęciem tego etapu warto napiąć sznur na całej długości krzewu, aby wyznaczyć linię cięcia (bez niej może być nam trudno uzyskać prostą powierzchnię grzbietu). Nożyce elektryczne trzymamy poziomo, obracając ramionami i tułowiem.
Wspomniane wyżej nożyce elektryczne to oczywiście tylko jedno z kilku potrzebnych narzędzi. Oprócz nich warto mieć także sekator, piłę łańcuchową oraz pojemnik na odpady (które można dorzucić do kompostu lub wykorzystać jako nawóz). Te narzędzia i przybory znacznie ułatwią nam przycinanie żywopłotów o różnej gęstości. W przypadku, kiedy mamy już bardzo wyrośnięty, wysoki krzew, możemy pomóc sobie odpowiednimi wysięgnikami. Część narzędzi jest kompatybilna z akumulatorami systemu ONE+ albo MAX POWER, zatem ich baterie można przekładać pomiędzy urządzeniami.
Nożyce do żywopłotu
Nożyce elektryczne to podstawowe narzędzie do przycinania żywopłotu, zwłaszcza jeśli mowa o już wyrośniętych krzewach, przy których narzędzia ręczne mogą okazać się niewystarczające. Można nimi przycinać nie tylko liście i pędy, ale także cienkie gałęzie. Niektóre modele mają nawet funkcję piłowania i odpowiedni odstęp między ostrzami, co znacznie ułatwia cięcie grubszych gałęzi (o grubości nawet 20–30 mm).
Nożyce elektryczne działają na zasadzie przesuwania zębatej listwy tnącej wzdłuż listwy ze stałymi przeciwostrzami. Przy zakupie należy kierować się przede wszystkim dwoma kryteriami: długością ostrza oraz mocą silnika. Przyjmuje się, że im większy żywopłot, tym większe należy wybrać ostrze i moc. Ważna jest także waga nożyc – tu już wiele zależy od naszych preferencji, choć oczywiście cięższe nożyce elektryczne są na dłuższą metę męczące w użytkowaniu. W zastosowaniach „domowych” warto wziąć pod uwagę także poziom hałasu – pamiętajmy, że duże urządzenia i mocne silniki będą bardzo głośne (nawet do 100 decybeli), co może być uciążliwe dla otoczenia.
To narzędzie sprawi, że przycinanie i formowanie żywopłotu pójdzie sprawnie, szybko i wygodnie. Możemy nimi przycinać także krzewy. W ofercie takich firm jak RYOBI znajdziemy wspomnianą wcześniej funkcję piłowania, ułatwiającą przecinanie gałęzi, czy system anti-jam, zapobiegający blokowaniu się ostrza. Warto też zwrócić uwagę na nożyce na wysięgniku czy nożyce elektryczne z akumulatorem Lithium+, mającym większą od standardowej pojemność. Zapewni to nam dłuższe działanie nożyc na jednym ładowaniu – tak ważne, gdy mamy daleko do najbliższego gniazdka.
Sekatory
Sekator to jedno z podstawowych narzędzi ogrodniczych, wykorzystywanych w każdym rodzaju ogrodu – zarówno w tym dużym, zajmującym całą działkę, jak i w ogródku balkonowym. Nic więc dziwnego, że prawdopodobnie każdy z nas się z nim kiedyś zetknął, w przeciwieństwie do nożyc elektrycznych i pił łańcuchowych. Większości z nas sekator kojarzy się z małymi nożycami o grubych ostrzach, stworzonymi do przycinania gałązek i grubszych pędów. Jednak, gdy tylko zainteresujemy się ogrodnictwem nieco bardziej, to okazuje się, że jest ich aż kilka rodzajów. Produkowane dzisiaj sekatory mają też o wiele większe możliwości i więcej funkcji niż kiedyś – są bardziej ergonomiczne, lżejsze i bogatsze o dodatkowe akcesoria. Możemy przykładowo wymieniać ostrza, gdy się zużyją lub regulować ich rozwarcie, aby usprawnić cięcie pędów o różnych grubościach. Nowoczesne sekatory są także wyposażone w dodatkowy przycisk spustowy, dzięki któremu używanie ich jest mniej męczące dla naszych dłoni. Dostępne są też sekatory na wysięgniku.
Bardzo użytecznym rodzajem tego narzędzia są sekatory akumulatorowe. Działanie dodatkowego silnika w sekatorze odciąża nasze mięśnie, dzięki czemu mniej się męczymy i możemy dłużej pracować wydajnie. Jednocześnie jego silnik zaciskający ostrza dysponuje momentem obrotowym 250 Nm, co przekłada się na znacznie większą siłę nacisku. Ułatwia to obcinanie grubych lub twardych gałęzi, wykonując przy tym czyste i równe cięcie, którego nie będzie trzeba poprawiać. Taki sekator rzeczywiście przycina, a nie miażdży – tę różnicę doceni każdy z nas, kto próbował obciąć tradycyjnym sekatorem bardzo grube gałęzie.
Jeśli zaś nasz żywopłot jest wysoki, to z pewnością docenimy sekator akumulatorowy na wysięgniku. Przyda się on również przy przycinaniu czubków krzewów i gałęzi drzew. Za pomocą regulowanego wysięgnika możemy dotrzeć do pędów znajdujących się nawet 2,7 metra nad nami. W precyzyjnym cięciu na takiej wysokości pomoże nam także regulowana głowica sekatora – możemy ustawić ją w pięciu różnych pozycjach.
Piły łańcuchowe
Z kolei, gdy potrzebujemy przyciąć nie tylko grube pędy czy małe gałązki, ale również grube gałęzie, kłody lub nawet całe pnie drzew, to potrzebnym narzędziem będzie piła łańcuchowa. Przyda się ona również w sytuacji, gdy musimy solidnie przyciąć żywopłot, np. w ¼ czy ⅓ jego wysokości lub nawet w połowie, co może być zbyt dużym wyzwaniem dla nożyc elektrycznych. W razie zapotrzebowania na jeszcze większą siłę urządzenia możemy wybrać piłę łańcuchową o mocy 36 V, zapewniającą pracę o takiej samej wydajności jak modele z silnikiem benzynowym.
Piły łańcuchowe to nie tylko większe wymiary samego urządzenia, ale także większa prędkość ostrzy (ok. 16 m/s) i znacznie większa moc silnika niż w przypadku nożyc (2300 W wobec 650 W w nożycach). Pomimo tego dobra pilarka łańcuchowa jest dość lekka i wygodna w użytkowaniu za sprawą miękkiego, obrotowego uchwytu oraz odpowiedniego wyważenia całej konstrukcji. Komfort zapewnia także system antywibracyjny.
Nie trzeba się przy tym obawiać o swoje bezpieczeństwo – piły łańcuchowe mają mechaniczny hamulec łańcucha, który automatycznie zatrzymuje pracę urządzenia w przypadku nagłego odbicia czy mocnego uderzenia (gdy np. piła wypadła z rąk).
Dzisiejsze piły łańcuchowe są też prawie bezobsługowe, jeśli chodzi o ich konserwację: łańcuch napina się szybko i bez dodatkowych narzędzi, a w wybranych modelach smarowanie łańcucha i prowadnicy zapewnia specjalny, automatyczny system smarujący. W tym wypadku nam pozostaje już tylko co pewien czas uzupełnić olej w zbiorniku.
Podsumowanie
Mówi się, że dobre narzędzia to połowa sukcesu. To powiedzenie z całą pewnością sprawdza się w przypadku dbania o żywopłot, krzewy i drzewa. Bez odpowiednich narzędzi, jakimi są nożyce, sekatory i piła łańcuchowa, prace przy żywopłocie byłyby bardzo żmudne i mało wydajne. Ich używanie sprawia, że po wykonanej pracy mamy o wiele więcej sił i czasu na inne zajęcia – na przykład cieszenie się ogrodem, o który dbamy samodzielnie.